Als je het hebt over slim douchen, krijg je vaak als tip om een waterbesparende douchekop of douchetimer te gebruiken. Heb je weleens gehoord van een douchemeter? Ons gezin testte ‘m uit.
Zuinig omspringen met water en energie dringt verder door in de badkamer. We kunnen, naast het gebruik van de waterbesparende douchekop, slim douchen kracht bijzetten. Het bedrijf Amphiro ontwikkelde een douchemeter die tijdens het douchen laat zien hoeveel energie en water je verbruikt. Door deze informatie te laten zien, willen de ontwikkelaars van de Amphiro je bewuster maken van je verbruik en je energie en water laten besparen.
Het bedrijf Amphiro ontwikkelde een douchemeter die tijdens het douchen laat zien hoeveel energie en water je verbruikt. De douchemeter maakt als connected device via Bluetooth verbinding met een app. Door op de douchemeter en in de app informatie te laten zien over de douchebeurten, willen de ontwikkelaars van de Amphiro je bewuster maken van je verbruik en je energie en water laten besparen.
Maar wat maakt nu dat we met het gebruik van de Amphiro deze besparing van warm water weten te realiseren?
Het idee achter de Amphiro
Om te besparen op energiekosten, kun je je richten op de ontwikkeling van energiezuinige producten. Twee Zwitserse engineers hadden een andere insteek ten aanzien van efficiënt energieverbruik. Zij ontdekten dat het verbruik van warm water in huishoudens niet veel aandacht kreeg, terwijl een aanzienlijk gedeelte van de energiekosten aan warm water wordt besteed. De engineers maakten een koppeling tussen technologie, informatie over het gebruik van warm water en gedrag van gebruikers. Vervolgens ontwikkelde zij onder de naam Amphiro een douchemeter die informatie geeft over het douchegedrag. Het idee achter de douchemeter is om mensen bewust maken van de hoeveelheid water en energie die zij verbruiken tijdens het douchen, zodat zij op den duur minder lang onder de douche blijven staan.
Waterverbruik per douchebeurt
Eerlijk gezegd heb ik geen idee hoeveel water we eigenlijk gemiddeld verbruiken tijdens het douchen. Onderzoek laat zien dat we gemiddeld 0,7 keer per dag douchen en een douchebeurt gemiddeld 8,5 minuut duurt. Douchen we zonder een waterbesparende douchekop, dan verbruiken we in die 8,5 minuut in totaal ongeveer 90 liter. In een douchebeurt met een waterbesparende douchekop verbruiken we ongeveer 60 liter.
Wat nu als we korter douchen? Als we met een spaarkop niet langer dan 5 minuten zouden douchen, kunnen we uitkomen op 35 liter per douchebeurt.
Hoe de Amphiro werkt
De douchemeter sluit je aan tussen de douchekop en de waterslang. De Amphiro haalt zijn energie uit de waterkracht van het stromende water in de doucheslang.
In een oogopslag zie je op het scherm van de Amphiro de hoeveelheid water die je op dat moment verbruikt hebt, de temperatuur van het water en wordt een inschatting gegeven van de energie die het opwarmen van het water heeft gekost. In een app kun je het verbruik van de douchebeurten terugzien en de meetresultaten in een grafische weergave bekijken.
Onderzoek in Nederland
Amphiro en PWN (drinkwaterbedrijf en natuurbeheerder in Noord-Holland) onderzochten in een praktijkonderzoek onder 637 Nederlandse huishoudens of directe terugkoppeling van het water- en energieverbruik tijdens het douchen, invloed heeft op het warmwatergebruik. Gedurende drie maanden werden de gegevens van 73.977 douchebeurten vastgelegd. Tijdens de referentieperiode (het verbruik was voor de deelnemers niet zichtbaar), bedroeg het gemiddelde verbruik 3,2 kWh en 54 liter per douchebeurt.
De deelnemers bespaarden met terugkoppeling van de gegevens over het water- en energieverbruik gemiddeld tussen 19% en 21% op hun energieverbruik tijdens het douchen. De besparingen waren statistisch gezien significant en over de gehele terugkoppelingsfase stabiel. De resultaten van dit onderzoek kwamen overeen met de resultaten van drie eerdere praktijkonderzoeken in onder meer Zwitserland. De onderzoekers berekenden dat driepersoonshuishoudens in Nederland (met 0,85 douchebeurten per persoon per dag) jaarlijks ruim € 85,- goedkoper uit zijn. Dit betekent dat de meter binnen een jaar is terugverdiend.
Amphiro en PWN geven in het onderzoeksrapport aan dat het onderzoek over het algemeen bevestigt dat een persoonlijke en directe terugkoppeling van het verbruiksgedrag een groot effect heeft op besparingen in water en energie. Hoe komt het dat deze directe en persoonlijke terugkoppeling zo goed blijkt te werken?
Focus op het effect van besparen
Elke douchebeurt meet de Amphiro ons water- en energieverbruik en de data zijn tijdens het douchen af te lezen. De Amphiro speelt erop in dat we direct een terugkoppeling krijgen over de effecten van ons douchegedrag.
Hoe wij tegen de effecten van onze douchebeurt aankijken, vormt een belangrijke factor om een positieve verandering in het verbruik van water en energie (die Amphiro beoogt) teweeg te brengen. Het zijn namelijk de gevolgen van ons verbruik die voor het grootste deel bepalen of we in de volgende douchebeurten ons verbruik aanpassen of niet.
De bedoeling van Amphiro is dat we op den duur minder lang onder de douche blijven staan. We zijn eerder geneigd dit te blijven doen als de gevolgen direct en zeker voordeel opleveren. Als we bijvoorbeeld de kraan eerder dichtdraaien, is dit beter voor het milieu. Zodra we het lagere verbruik ten opzichte van de eerdere douchebeurt zien, zou dit ons een goed gevoel op kunnen leveren: het lukt ons om warm water te besparen en we dragen ons steentje bij aan een beter milieu.
Het maakt me nieuwsgierig of ook in ons gezin dit goede gevoel loskomt en we een besparing in water en energie weten te realiseren.
De Amphiro in gebruik
Tijd om in ons gezin de proef op de som te nemen. Ons uitgangspunt is dat we ons huidig douchecomfort willen voortzetten. Dit houdt in dat we net zo lang willen douchen als we nodig vinden, we zowel de temperatuur als de waterstraal zo afstellen dat dit aangenaam aanvoelt en we de kraan tijdens het inzepen aan laten staan.
Als de Amphiro geplaatst is, zijn we benieuwd hoeveel water en energie we gebruiken. Voor de volwassenen komen we uit op ongeveer 45 liter per douchebeurt. Als we onze ‘nulmeting’ naast de meting van de referentieperiode uit het Amphiro-PWN onderzoek leggen, komen we ongeveer 10 liter onder het gemiddelde uit. Bij onze kinderen lonkt meteen het behalen van een zo goed mogelijke ‘score’. De prikkel om water en energie te besparen resulteert de eerste paar douchebeurten in zeep die wordt afgedroogd in plaats van afgespoeld. Kortom, van comfortabel douchen kunnen we in hun geval niet echt spreken en van een betrouwbare nulmeting is dan ook geen sprake.
Slim douchen: de kraan een kwartslag opendraaien
Vervolgens bepalen we voor de volwassenen het maximum aantal liter per douchebeurt dat we haalbaar vinden om een besparing te kunnen realiseren zonder het gevoel te veel in te boeten op ons douchecomfort. We zetten het doel op maximaal 30 liter voor een normale douchebeurt; dit houdt in een douchebeurt zonder haren wassen. Ook stellen we als doel om onder de 40 graden te douchen.
In de periode die volgt blijkt dat we nagenoeg elke douchebeurt meerdere malen op de Amphiro kijken. Hoewel we in het begin nauwelijks notie hebben van het aantal liters dat we verbruiken, weten we na verloop van tijd ons waterverbruik per douchebeurt toch best aardig in te schatten. We kijken naar het waterverbruik en de temperatuur, maar letten niet op de informatie die een inschatting maakt van het energieverbruik.
Het doel van de 30 liter voor een normale douchebeurt halen we vrij makkelijk zonder het gevoel te hebben dat we moeten inboeten op ons douchecomfort. Als we op of onder ons streefgetal zitten na onze douchebeurt, geeft dit ons het gevoel dat we goed bezig zijn. Uitgebreide douchebeurten met haren wassen leveren een score op die boven de 30 liter uitkomt. We verbruiken per uitgebreide douchebeurt zelden meer dan 45 liter. Onder de 40 graden douchen zit er voor mij persoonlijk in de meeste gevallen niet in. Vanaf het begin merken we dat we niet zozeer korter douchen dan voorheen, maar de kraan minder ver openzetten. We draaien de kraan niet verder dan een kwartslag open.
De douchemeter laat ons duidelijk het verschil zien dat de kraan niet verder openzetten dan we nodig vinden voor een redelijk aangename straal, een groot effect heeft op ons waterverbruik.
Comfortabel douchen en toch besparen op water en energie
Na ruim 600 douchebeurten komen we voor ons gezin uit op een gemiddelde van 25,6 liter per douchebeurt. Uit een rekensom blijkt dat we door de water en energie besparing de kosten van de Amphiro na ruim een jaar terugverdiend zullen hebben. We zijn tevreden over het resultaat en ervan overtuigd dat we slim douchen met hulp van de Amphiro vast kunnen houden. Wel zijn we benieuwd of we de huidige ‘score’ vast kunnen blijven houden, want we zien dat het gemiddeld aantal liters per douchebeurt sinds september ruim 1 liter gestegen is. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat we de douche sinds de herfst een tikkeltje verder opendraaien vanwege de lagere temperatuur in de badkamer. Met de winter in aantocht, bereiden we er ons op voor dat het gemiddeld aantal liters per douchebeurt nog iets verder zal oplopen. Het zien van de cijfers helpt ons in ieder geval om ons douchegedrag te blijven toetsen aan de doelen die we hebben gesteld. De Amphiro blijft dan ook zitten waar hij zit.
Onze conclusie: de Amphiro zet ons aan om minder douchewater te gebruiken en we ervaren dat het vrij makkelijk is om dit lagere verbruik vast te houden. Het levert ons een goed gevoel op als we zien dat we onze doelen halen. De kracht van de Amphiro zit hem in het direct inzichtelijk maken van onze acties om het lagere verbruik te realiseren. De Amphiro maakt ons niet alleen bewust van de hoeveelheid water en energie die we verbruiken tijdens het douchen, maar heeft er ook toe geleid dat we onze eigen manier hebben gevonden om te besparen op warm water zonder in te hoeven boeten op ons douchecomfort: niet korter douchen, maar wel de kraan minder ver openzetten.
Duurzame gedragsverandering: versterken wat werkt
De ontwikkelaars van de Amphiro weten waar het succes ligt om hun missie te laten slagen en een duurzame gedragsverandering in de badkamer te realiseren: een directe en persoonlijke terugkoppeling van real time data over ons douchewaterverbruik geeft inzicht in de gevolgen waar we zelf snel en eenvoudig invloed op kunnen uitoefenen.
Amphiro speelt in op de positieve effecten van slim douchen: comfortabel douchen en tegelijkertijd bijdragen aan een beter milieu. Het is de vraag of op de langere termijn gebruikers ontvankelijk blijven voor de prikkelende werking van de douchemeter en de voordelen waar Amphiro op inspeelt. De Amphiro kan versterken wat werkt, maar de gebruiker is en blijft aan zet. We hebben het tenslotte zelf in de hand om een besparing in ons douchewater verbruik in de badkamer ook daadwerkelijk te behalen.
Bronnen (tekst en afbeelding): Blokker, Stochastic water demand modelling for a better understanding of hydraulics in water distribution networks , 2010 ; Staake, Eindrapport Amphiro-PWN onderzoek, 2016 ; amphiro.com; startup-campus.ch; prettigwonen.nl; goedkopeenergieengas.nl.